Probleem bekend; nu de visie nog

Vorige week Dinsdag was ik aanwezig bij het jaarlijkse SEH congres, waar een top-selectie van de financiele sector haar opwachting maakte om voor de Nederlandse hypotheekadviseurs hun kijk op de huidige situatie te geven. Het bleek dat er meer werd gesproken over het probleem zelf dan over de visie en oplossingsrichtingen. Normaal ben ik daar blij om. Te vaak schieten we te snel in oplossingsgericht denken zonder dat we het probleem doorgronden. Maar in dit geval maak ik me veel meer zorgen over het ontbreken van enige visie of oplossing tijdens het congres.

Somberheid

Het was allemaal somberheid troef in de hypotheekmarkt. We moeten ons voorbereiden op moeilijke tijden. De brede verwachting is dat het eerder slechter zal worden voordat het beter wordt. De prijzen zullen blijven dalen, de rente zal verder stijgen en dit resulteert in hogere risico's voor zowel de betaalbaarheid als het risico op restschulden. Waar het eigen huis in de bloeitijd als een versneller van groei fungeerde, lijkt in deze periode van krimp het tegenovergestelde waar te zijn. Het is niet uitgesloten dat er nog lucht zit in de huizenprijzen. Als we uitgaan van de inschatting van het IMF (30% in 2008) en we verdisconteren daarin de prijsdaling tot nu toe (ca. 8%), dan zou de huizenprijs nog wel ca. 20% kunnen dalen. Het aanbod stijgt en de vraag daalt en de verwachting van het publiek is dat het aantal transacties nog verder zal dalen. De vraag wat dit zou betekenen voor bestaande hypotheekbezitters die naar een ander huis willen verhuizen of die willen herfinancieren. Zal dit nog mogelijk zijn?

'Funding gap'

Naast de problemen die de consument aangaan, waren er ook specifieke fundingproblemen. Met name wordt gewezen op de zogenaamde 'funding gap' van ca. 300 miljard euro. Dit bedrag in de hypotheekmarkt is niet 'gefund' door Nederlands spaargeld, maar is opgebracht door buitenlandse investeerders. Het gaat hierbij vooral om gesecuritiseerd kapitaal, pakketjes hypotheken waarin buitenlandse investeerders hebben geïnvesteerd, veelal via specifieke derivaten (CDO's). Ook deze derivaten moeten regelmatig worden geherfinancierd. Schijnbaar gaat dit nog problemen opleveren, wat kan resulteren in schaarste aan hypotheekkapitaal en/of stijgende hypotheekrentes.

Waar was de visie?

OK, zou je denken. Problemen genoeg, maar dan zal er wellicht wel een heldere visie zijn op de vraag hoe om te gaan met de problemen. Maar als zo'n visie al bestaat, dan was er op het congres nog niet veel van te merken. De visie leek zich te beperken tot een hoge mate van oplettendheid en tijdig maatregelen treffen in geval van problemen.  Maar een visie op een wenselijke toekomst? Die leek eigenlijk volledig te ontbreken. De indruk ontstond tijdens het congres dat de komende jaren met name een kwestie zal gaan worden van 'pompen of verzuipen'. Het pragmatische 'op de tent passen' en het 'beter doen dan de concurrent'. Geen recepten waar de bezoekers zelf niet op zouden kunnen komen.

Maar hoe erg is het schijnbaar ontbreken van een wervende visie op de toekomst? Mijns inziens is dit, vooral in turbulente tijden funest. Juist wanneer er veel verandert is het van belang om medewerkers en klanten helderheid te geven over de koers en de rationale hiervan. Het is de visie in combinatie met de rationale die mensen in beweging kan zetten. Het geeft antwoord op de 'waarom' vraag die voor medewerkers zeer belangrijk is. Het verschaft tevens de mogelijkheid om tijdig op problemen te anticiperen. Zonder deze visie kan pas iets aan een probleem worden gedaan als deze zich zeer nadrukkelijk aandient. Het zet organisaties in de 'reactieve' modus.

Behoefte aan perspectief, moed en slagvaardigheid

Maar wat zou nu een antwoord kunnen zijn? Persoonlijk denk ik dat organisaties meer nodig hebben dan pragmatiek. Organisaties moeten weer durven beseffen dat ze niet alleen het slachtoffer hoeven zijn van de situatie, maar deze ook positief kunnen beinvloeden. Daarom is juist nu de behoefte aanwezig aan perspectief, moed en slagvaardigheid. Ik merk dat mensen weer behoefte hebben om samen na te denken aan een positieve toekomst. Het is wel even klaar met het slechte nieuws. Maar er is ook behoefte aan echte moed om de problemen tegemoet te treden en niet te verzanden in passiviteit uit angst. En tenslotte gaat het om slagvaardigheid. De wil om effectief en efficient problemen aan te pakken en te durven investeren, ook wanneer de uitkomst niet met zekerheid is vast te stellen.

Geef een reactie